Stabilizacja UV
Stabilizacja UV, czyli ochrona przed promieniowaniem ultrafioletowym Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to część promieniowania elektromagnetycznego o długości fali od 10 nm do 400 nm, która znajduje się pomiędzy promieniowaniem rentgenowskim a widzialnym. UV dzieli się na trzy główne zakresy: UV-A, UV-B i UV-C. Słońce emituje wszystkie te rodzaje promieniowania, jednak ziemska atmosfera, zwłaszcza warstwa ozonowa, pochłania całkowicie promieniowanie UV-C oraz część UV-B. W efekcie około 97% promieniowania ultrafioletowego, które dociera do powierzchni Ziemi, to promieniowanie UV-A. Promieniowanie ultrafioletowe ma istotny wpływ na trwałość materiałów wystawionych na działanie warunków atmosferycznych, takich jak plandeki okryciowe wykonane z polietylenu. Większość tworzyw sztucznych, w tym PE i PP, pod wpływem promieniowania UV ulega degradacji – staje się krucha, traci swoje właściwości mechaniczne i optyczne, a ostatecznie rozpada się. Promieniowanie UV przyspiesza rozpad łańcuchów polimerów, co prowadzi do pękania, rozrywania i utraty przejrzystości materiału. W efekcie materiał degraduje się, stając się podatny na drobne uszkodzenia mechaniczne, takie jak wiatr czy naprężenia. Mechanizm degradacji polimerów pod wpływem promieniowania UV jest złożony, a jego opis wymagałby szczegółowej analizy. Jednakże małe, stałe dawki promieniowania UV są szczególnie szkodliwe dla materiałów takich jak PE i PP, ponieważ powodują wnikanie tlenu do struktury tworzywa, co prowadzi do zrywania wiązań w łańcuchach polimerowych. Różne regiony świata są narażone na różne poziomy promieniowania ultrafioletowego, co przekłada się na różną trwałość materiałów wystawionych na słońce. Aby określić ilość promieniowania UV, które dociera do powierzchni, stosuje się jednostkę KiloLangley (KLY), która opisuje energię promieniowania przypadającą na metr kwadratowy powierzchni. 1 kLangley = 1 kcal/cm² = 41,84 MJ/m² 1 kLangley/rok = 1,33 W/m² W warunkach polskich, średnia roczna ekspozycja na promieniowanie UV wynosi od 80 do 100 KLY na jednostkę powierzchni. Oznacza to, że plandeka, której odporność na promieniowanie UV określono na 100 KLY, po jednym sezonie powinna zachować co najmniej 50% swoich początkowych właściwości wytrzymałościowych. W przypadku certyfikowanych plandek ich okres użytkowania może być dłuższy niż wynika to z wartości współczynnika KLY. Natomiast plandeki bez oznaczenia tego współczynnika mogą ulec degradacji już po kilku miesiącach wystawienia na słońce, co w praktyce oznacza ich całkowite zniszczenie.